[Muzyka] Odkurzacz: 10 piosenek, za które uwielbiam trip hop

Mroczna elektronika to nie wynalazek lat 90-tych, jednak dekada ta jest odpowiedzialna za gatunek, który z mroku i ciemności uczynił sens swojego istnienia. Miasto w środku nocy, mrugające światła na skrzyżowaniach, szum samochodowych opon na mokrym asfalcie, wentylator wydobywający z siebie statyczny rytm i głuchy dźwięk telefonu, którego na wszelki wypadek lepiej nie odbierać. Taki właśnie był trip hop.

 
10. Ruby “Paraffin”

Moje pierwsze samodzielne trip hopowe odkrycie, przez przypadek znalezione w nocnym programie nadawanym przez MTV. Trip hop zbyt rzadko produkował mainstreamowe piosenki, żeby zasłużyć sobie na czas antenowy w ciągu dnia. Inna sprawa, że i tak bardziej pasował do mrocznych klimatów. Płyta Ruby, „Salt Peter”, ukazała się już po największych trip hopowych osiągnięciach, a więc powstała na fali inspiracji. Świetny beat i niecodzienny wokal sprawiły, że wracam do „Paraffin” z od lat niesłabnącym sentymentem.

 

 

 

09. Tricky “Overcome”

Ciężko wybrać jeden utwór Trickiego, który można by uznać za podwaliny trip hopu. Jest ich po prostu zbyt wiele. Po odejściu z Massive Attack, Tricky wydał swój debiut „Maxinquaye”, na którym przerobił dwa sztandarowe motywy wczesnej trip hopowej fali. Jednym z nich był fragment własnego tekstu do „Karmacomy” Massive Attack, a drugim orkiestralny fragment zsamplowany przez Portishead w utworze „Glory Box”, ostatnio bardziej znany z utworu Alessii Cary „Here”. Klaustrofobiczne wykonanie „Overcome” to również niezwykle klimatyczny wokal Martiny Topley-Bird, prywatnie matki dziecka Trickiego.

 

 

08. Hooverphonic “2Wicky”

Fala nawiązań do trip hopu stała się bardzo modna w drugiej połowie lat 90-tych. Udowadniają to cztery kolejne utwory z niniejszej listy. Hooverphonic, wówczas jeszcze Hoover, to belgijski zespół z wielkimi aspiracjami. Ich debiut z 1996 roku, „A New Stereophonic Sound Spectacular” na chwilę przyrócił wiarę w zasłużone wejście trip hopu do szeroko rozumianego mainstreamu. Niemal każdy utwór na tej płycie to dziś lektura obowiązkowa dla każdego trip hopowego fana.

 

 

07. Sneaker Pimps “6 Underground”

„6 Underground” to, zdaje się, najbardziej znany utwór drugiej trip hopowej fali. Wielokrotnie przerabiany, ma w sobie elementy przystępnej piosenki oraz klasyczne już, ciężkie brzmienie elektronicznego beatu. Fakt, że da się tę piosenkę zaśpiewać bez trip hopowej aranżacji to również jej wielki atut i powód, dla którego jej brytyjska re-edycja wylądowała w pierwszej dziesiątce angielskiej listy przebojów.

 

 

06. Smoke City “Underwater Love”

Smoke City pojawiło się nagle, znikąd i równie szybko zniknęło. Ich jednorazowy przebój, „Underwater Love” bazował na trip hopowym klimacie, rozjaśnionym przez tradycyjne brazylijskie dźwięki bossa novy. Niesamowite doznanie, które mu towarzyszy pokazuje wielki, do dziś niewykorzystany potencjał trip hopowej muzyki. Jest to też chyba jedyny tak popularny trip hop, który odnalazł się w świecie reklamy. Reklamówkę dla firmy Levi’s, zatytułowaną „Mermaids” wyreżyserował nikt inny, jak sam Michel Gondry.

 

 

05. Neneh Cherry “Woman”

Fascynacja trip hopem zmieniła muzyczny kierunek Neneh Cherry po przygodzie z projektem Nearly God, o którym za chwilę. „Woman” to pierwszy singiel z płyty ironicznie zatytułowanej „Man”, wydanej w 1996 roku. Całościowo „Man” to już jednak bardziej album inspirowany trip hopem, niż należący do hardkorowego, brzmieniowo bezkompromisowego gatunku. Świadczy o tym chociażby fakt, że jest to również płyta, na której znajduje się gigantyczny hit, świętujący triumfy dwa lata wcześniej, czyli „7 Seconds”, wykonany w duecie z Youssou N’Dourem.

 

 

04. Nearly God “Make A Change”

Nearly God to trip hopowy precedens, projekt, bez którego nie powstałoby wiele inspirowanych gatunkiem albumów. Rozpoczęty jako nieformalny drugi album w solowej karierze Trickiego, wydał na świat takie duety, jak „Poems” z Martiną Topley-Bird, „Yoga” z Björk, „Together Now” ze wspomnianą już Neneh Cherry, czy znaną z popowych hitów lat 80-tych, Alison Moyet. „Make A Change”, z udziałem tej ostatniej, to wręcz przepis na klasyczny trip hopowy utwór. Ciężki, narkotyczny beat, wszechobecny mrok i gigantyczny wokal, który wymusza natychmiastową uwagę.

 

 

03. Tricky & PJ Harvey “Broken Homes”

Co? PJ Harvey nagrała trip hopową piosenkę? Pierwszy raz, kiedy zobaczyłem teledysk do „Broken Homes” dosłownie przykleiłem się do telewizyjnego ekranu. Takiego zwrotu w jej karierze nigdy bym się nie spodziewał, chociaż był dla mnie niemal spełnieniem marzeń. Wydany w tym samym roku, solowy album Polly Jean, „Is This Desire?”, to również częściowe świadectwo tej chwilowej fascynacji. „Broken Homes” to trochę nieodkryty ląd. Z jednej strony sprawia nieprzystępne wrażenie, z drugiej nagradza cierpliwość z każdym kolejnym przesłuchaniem.

 

 

02. Portishead “Strangers”

W przypadku Portishead, tak samo, jak i Massive Attack, nie sposób wybrać jednej reprezentatywnej piosenki. Jest ich po prostu zbyt wiele. „Dummy”, czyli mój prywatny album wszechczasów ,to dla wielu fanów sztandarowe i nieśmiertelne trio – „Glory Box”, „Roads” oraz „Strangers” właśnie. Wybieram „Strangers”, być może trochę na przekór, wciąż mając w pamięci reakcje członków Portishead, buntujących się przeciwko nominowaniu ich płyty do nagrody w kategorii muzyki „tanecznej”. „Strangers” to również kwintesencja trip hopu zawarta w czterech minutach muzyki. Miasto w środku nocy, pełne echa, opustoszałe podziemne przejście, ciągłe oglądanie się za siebie, czy nikt za nami nie idzie, no i ten telefon. Nigdy głuche dźwięki telefonu nie były tak mroczne i niepokojące, jak w tej piosence. Na wszelki wypadek, może jednak lepiej tego telefonu nie odbierać.

 

 

01. Massive Attack “Angel”

Trzy pierwsze płyty Massive Attack, wydane w latach 1991 – 1998, to trip hopowa Biblia. Każdy utwór, każdy nasycony mrokiem dźwięk to inna twarz tej samej, niezmiennej miejskiej historii. Historii, w której króluje ciemność, taniec niepokojących cieni i automatyczne dźwięki zindustrializowanego środkowiska, w którym przyszło nam żyć. Trip hop nigdy by nie powstał, gdyby nie Bristol, miasto położone w południowo-zachodniej Anglii. Byłem w nim raz. Pamiętam zjazd autokarem z lotniska, późną nocą, przy akompaniamencie żółtych świateł przydrożnych lamp i myśl, że powinienem ten moment zapamiętać, bo to tutaj narodził się trip hop. „Angel” to ścieżka dźwiękowa do takich właśnie, podszytych ciemnością wspomnień. Miasto Portishead jest zresztą o rzut beretem od Bristolu, ale to właśnie „Bristol Sound” był pierwotną nazwą trip hopu.